Torskilin bæjarnöfn - Jörvi í Víðidal.*
Jörvabæir eru 5 á landinu, flestir bygðir, og sumir sögufrægir að fornu, t.d. Jörvi í Haukadal (Landn.) og Jörvi í Flysjuhverfi (Víga-Styrss. o.fl.). Jörva í Víðidal er fyrst getið í brjefi, ritað 1525 (þá í eyði. DI. IX. 314.), og er þá farið að rita það með f. Aftur á móti er Jörvanafn ávalt ritað með v í Íslendingasögunum (sjá Grettiss., Landn., Þorf. s. karlsefnis og Bjarnar s. Hítdælak.) en í Sturlungu er það ætíð með f (Sturl. II. b. bls. 250, 288 o.v.), og er merkilegt.
Gæti í þessu falist bending um aldur fornrita vorra, ef handritin sýndu t.d. að í þessu nafni væri fyrst á 13. öld byrjað að rita f. Árni Magnússon segir að Jörvi þýði „sljett melholt“ (Jarðabók 1703), og mun það nokkurnvegin rjett. Dr. Finnur Jónsson ákveður ekki merkingu orðsins til fulls, segir það sje „líkrar merkingar og sandur eða melur“. (Safn IV. B. bls. 490.) Ekki verður sjeð að það hafi þýtt sand, en aðeins mela og grjóthóla. Í vísu Björns Hítd.kappa um dráp Þorsteins Kálfssonar segir (bls. 50):
„Kálfs, veitk at son sjalfan
- sverðagóðs – á roðnum
- raddkappi ne kviddum -
Klifsjörva namk förvi.“
Og mun þar vera átt við melótt land. Í Þorsteins s. Síðu-Hallss. (bls. 22) mun og vera átt við mel eða grjóthól: „Þorsteinn gekk frá at jörva nokkvarum“. Sbr. og þessa landslýsingu: „Þar var þá víða blásið ok jörfi, er þá voru hlíðir fagrar.“ (Fornaldars. Norðurl. II. 558 [sjá Cleasby undir jörfa]). Þegar litið er á norskar myndir orðsins ber að sama brunni með merkinguna. Þar þýðir það melhæðir og grjóthóla (skriðuhóla) og er ritað: jörve, jörva, jarve (kk.), hið síðasta: grýttan jarðveg. Jerva, jærve (kvk), í hinum ýmsu sveitum Noregs. (Torp: bls. 253.) A. Torp telur orðið rótskylt jörð, og telur það af germ. erwan og fornþýzk. ero, sem þýðir jörð. (Torp: bls. 253. Torp segir að norræna orðið sje jörfi, en það er ekki fyllilega rjett. Í fornu máli er það ávalt ritað jörvi, eins og jeg hefi sýnt hjer í skýingunum.)
V í nafninu er því upprunalegt og rjett. Annars er jörð á Gotn. airþa og Engils. eorþ eins og mörgum er kunnugt. Bærinn Jörvi í Víðidal stendur á mel, sem nú er orðinn að túni. Snýr hann suður og norður, og er ef til vill gömul jökulalda, Tel jeg það því áreiðanlegt, að eingöngu melar og grjóthólar hafi verið kallaðir jörvar. Vafalaust standa aðrir Jörvabæir landsins á melum eða í nánd við mela, þótt ekki viti jeg það til fulls, en nafnið bendir á það.
*Jörvi á Skagaströnd – eyðikot.
Rannsóknir og leiðréttingar Margeirs Jónssonar
Áður birst í 34. tbl. Feykis 2019
Fleiri fréttir
-
Á sterka minningu um boltaleik með langafa sínum
feykir.is Skagafjörður, Austur-Húnavatnssýsla, Vestur-Húnavatnssýsla, Lokað efni 21.11.2024 kl. 16.33Ólafur Adolfsson er oddviti Sjálfstæðisflokksins í Norðvestur kjördæmi. Ólafur er í sambandi með Margréti Birgisdóttur lyfjafræðingi og á hann tvö uppkomin börn, tvö barnabörn og tvö stjúpbörn. Ólafur er alinn upp í Ólafsvík og hefur auk þess átt heima um skemmri eða lengri tíma á Akranesi, í Reykjavík og á Sauðárkróki og er í dag með lögheimili á Akranesi. Hann er lyfjafræðingur og lyfsali, á og rekur fjórar lyfjabúðir sem eru staðsettar á Akranesi, í Borgarnesi, í Ólafsvík og í Vesturbæ Reykjavíkur.Meira -
Rætt við Grím Rúnar í tilefni 100 ára afmælishátíðar Hvatar á laugardaginn
feykir.is Austur-Húnavatnssýsla, Listir og menning, Lokað efni 21.11.2024 kl. 14.46Það stendur mikið til á Blönduósi nú á laugardaginn því þá fagnar Ungmennafélagið Hvöt 100 ára afmæli sínu með pompi og prakt. Það er því við hæfi að leggja nokkrar spurningar fyrir formann félagsins en það er Grímur Rúnar Lárusson. Grímur er innfæddur Blönduósingar og býr þar, er löglærður fulltrúi sýslumanns að aðalstarfi en í hjáverkum er hann sveitarstjórnarfulltrúi í Húnabyggð og formaður Umf. Hvatar.Meira -
Rótarýklúbburinn býður til ókeypis jólahlaðborðs í tíunda sinn
feykir.is Skagafjörður, Austur-Húnavatnssýsla, Lokað efni 21.11.2024 kl. 13.55Það styttist í aðventuna og í Skagafirði verða ljós tendruð á jólatrénu á Kirkjutorgi laugardaginn 30. nóvember. Sama dag standa Rótarýfélagar fyrir jólahlaðborði í íþróttahúsinu en þangað er öllum boðið og borða saman hangikjöt eða hamborgarhrygg og annað sem nauðsynlegt er. „Okkur Rótarýfélögum finnst þetta afskaplega gefandi, skemmtilegt og mikilvægt verkefni þar sem við sýnum í verki að við viljum láta gott af okkur leiða fyrir samfélagið,“ segir Ómar Bragi Stefánsson, forseti Rótarýklúbbs Sauðárkróks, í spjalli við Feyki.Meira -
Óvissa í kjölfar niðurstöðu héraðsdóms varðandi undanþágu frá samkeppnislögum
feykir.is Skagafjörður, Austur-Húnavatnssýsla, Vestur-Húnavatnssýsla, Lokað efni 21.11.2024 kl. 11.28Héraðsdómur Reykjavíkur komst að þeirri niðurstöðu sl. mánudag að breytingar á búvörulögum, þar sem framleiðendafélögum var veitt undanþága frá ákvæðum samkeppnislaga, sem samþykktar voru á Alþingi í mars síðastliðnum, hefðu strítt gegn áskildum fjölda umræðna á Alþingi og hafi af þeim sökum ekki lagagildi. Eins og greint hefur verið frá þá keypti Kaupfélag Skagfirðinga í kjölfarið Kjarnafæði - Norðlenska og var langt komið með að kaupa B.Jensen í Eyjafirði.Meira -
Horfði á alþingisrásina eftir skóla
feykir.is Skagafjörður, Austur-Húnavatnssýsla, Vestur-Húnavatnssýsla, Lokað efni 21.11.2024 kl. 10.29María Rut Kristinsdóttir er oddviti Viðreisnar í Norðvestur kjördæmi. María er gift Ingileif Friðriksdóttur, eiga þær saman þrjú börn og einn hund. Búsettar í Reykjavík en alltaf með annan fótinn á Flateyri og Ísafirði. María hef starfað sem aðstoðarmaður formanns Viðreisnar síðan 2017 (með stuttu hléi).Meira
Athugasemdir eru á ábyrgð þeirra sem þær skrá.
Feykir áskilur sér þó rétt til að eyða ummælum sem metin verða sem ærumeiðandi eða ósæmileg.
Smelltu hér til að tilkynna óviðeigandi athugasemdir.