Torskilin bæjarnöfn - Jörvi í Víðidal.*
Jörvabæir eru 5 á landinu, flestir bygðir, og sumir sögufrægir að fornu, t.d. Jörvi í Haukadal (Landn.) og Jörvi í Flysjuhverfi (Víga-Styrss. o.fl.). Jörva í Víðidal er fyrst getið í brjefi, ritað 1525 (þá í eyði. DI. IX. 314.), og er þá farið að rita það með f. Aftur á móti er Jörvanafn ávalt ritað með v í Íslendingasögunum (sjá Grettiss., Landn., Þorf. s. karlsefnis og Bjarnar s. Hítdælak.) en í Sturlungu er það ætíð með f (Sturl. II. b. bls. 250, 288 o.v.), og er merkilegt.
Gæti í þessu falist bending um aldur fornrita vorra, ef handritin sýndu t.d. að í þessu nafni væri fyrst á 13. öld byrjað að rita f. Árni Magnússon segir að Jörvi þýði „sljett melholt“ (Jarðabók 1703), og mun það nokkurnvegin rjett. Dr. Finnur Jónsson ákveður ekki merkingu orðsins til fulls, segir það sje „líkrar merkingar og sandur eða melur“. (Safn IV. B. bls. 490.) Ekki verður sjeð að það hafi þýtt sand, en aðeins mela og grjóthóla. Í vísu Björns Hítd.kappa um dráp Þorsteins Kálfssonar segir (bls. 50):
„Kálfs, veitk at son sjalfan
- sverðagóðs – á roðnum
- raddkappi ne kviddum -
Klifsjörva namk förvi.“
Og mun þar vera átt við melótt land. Í Þorsteins s. Síðu-Hallss. (bls. 22) mun og vera átt við mel eða grjóthól: „Þorsteinn gekk frá at jörva nokkvarum“. Sbr. og þessa landslýsingu: „Þar var þá víða blásið ok jörfi, er þá voru hlíðir fagrar.“ (Fornaldars. Norðurl. II. 558 [sjá Cleasby undir jörfa]). Þegar litið er á norskar myndir orðsins ber að sama brunni með merkinguna. Þar þýðir það melhæðir og grjóthóla (skriðuhóla) og er ritað: jörve, jörva, jarve (kk.), hið síðasta: grýttan jarðveg. Jerva, jærve (kvk), í hinum ýmsu sveitum Noregs. (Torp: bls. 253.) A. Torp telur orðið rótskylt jörð, og telur það af germ. erwan og fornþýzk. ero, sem þýðir jörð. (Torp: bls. 253. Torp segir að norræna orðið sje jörfi, en það er ekki fyllilega rjett. Í fornu máli er það ávalt ritað jörvi, eins og jeg hefi sýnt hjer í skýingunum.)
V í nafninu er því upprunalegt og rjett. Annars er jörð á Gotn. airþa og Engils. eorþ eins og mörgum er kunnugt. Bærinn Jörvi í Víðidal stendur á mel, sem nú er orðinn að túni. Snýr hann suður og norður, og er ef til vill gömul jökulalda, Tel jeg það því áreiðanlegt, að eingöngu melar og grjóthólar hafi verið kallaðir jörvar. Vafalaust standa aðrir Jörvabæir landsins á melum eða í nánd við mela, þótt ekki viti jeg það til fulls, en nafnið bendir á það.
*Jörvi á Skagaströnd – eyðikot.
Rannsóknir og leiðréttingar Margeirs Jónssonar
Áður birst í 34. tbl. Feykis 2019
Fleiri fréttir
-
„Þótti jafn sjálfsagt í uppvextinum að prjóna eins og að draga andann“
feykir.is Skagafjörður, Austur-Húnavatnssýsla, Vestur-Húnavatnssýsla, Lokað efni, Handverk 22.12.2024 kl. 13.38Jóhanna Erla Pálmadóttir býr að Akri í Húnabyggð ásamt syni sínum Pálma. Helga dóttir hennar er kennari í Reykjavík og býr þar. Gunnar maður hennar Jóhönnu lést frá þeim er mjög mjúk og þelmikil. Jóhanna er textílkennari frá Kaupmannahöfn en þar bjó fjölskyldan í sjö ár á níunda áratugnum. Jóhanna er verkefnastjóri hjá Textílmiðstöð Íslands í Kvennaskólanum á Blönduósi og sinnir tóvinnukennslu, umsjón með listamönnum sem dvelja hjá þeim og sinnir líka ýmsum öðrum tilfallandi verkefnum. Jóhanna telur sig vera stoltan atvinnuprjónara og selur prjónlesið sitt mest í Ullarselinu á Hvanneyri. Þar var Jóhanna verkefnastjóri þegar það var stofnað árið 1992 og nokkur ár til viðbótar. Frá upphafi hefur textíll verið viðloðandi í lífi Jóhönnu, enda þótti það vera jafn sjálfsagt í hennar uppvexti að prjóna eins og að draga andann.Meira -
Lakkrístopparnir sívinsælu urðu til í eldhúsi á Sauðárkróki
feykir.is Skagafjörður, Lokað efni 22.12.2024 kl. 09.00Arndís María Einarsdóttir er fædd og uppalin á Sauðárkróki. Dóttir Einars Einarsonar sem lengi var kenndur við Steinullarverksmiðjuna og sem gaman er að bæta við að er sonur hjónanna Einars og Dísu í verslunni Vísi á Blönduósi sem þá var og hét. Mamma hennar er Hrefna Guðmundsdóttir sem er í raun ástæða þess að Feykir hafði samband við Arndísi. Arndís bjó á Sauðárkróki fram að 18 ára aldri en flutti þá á höfuðborgarsvæðið þar sem hún býr enn ásamt eiginmanni sínum, Birgi Erni Strange, og þremur börnum; Ara Hrafni, Unu Lind og Yrsu Ýri.Meira -
Elísa Bríet er íþróttamaður ársins hjá USAH
feykir.is Skagafjörður, Austur-Húnavatnssýsla, Íþróttir, Vestur-Húnavatnssýsla 20.12.2024 kl. 17.21Elísa Bríet Björnsdóttur, fótboltakona frá Skagaströnd, var í gær kjörin íþróttamaður ársins 2024 hjá Ungmennasambandi Austur-Húnvetninga. Kjörinu var lýst við hátíðlega athöfn í Félagsheimilinu á Blönduósi að viðstöddu fjölmenni. Elísa leikur með meistaraflokki Tindastóls. Hún gerði fyrr á árinu þriggja ára samning við félagið og hefur staðið sig frábærlega, segir á huni.isMeira -
María Dögg Jóhannesdóttir Íþróttamaður Skagafjarðar
feykir.is Skagafjörður, Austur-Húnavatnssýsla, Íþróttir, Vestur-Húnavatnssýsla 20.12.2024 kl. 17.19Árleg uppskeruhátíð UMSS var haldin hátíðleg fimmtudagskvöldið 19. desember í Húsi frítímans að viðstöddu margmenni. Þar voru veitt hvatningarverðlaun fyrir ungt og efnilegt íþróttafólk, styrkir veittir úr Afrekssjóði UMSS og landsliðsfólki UMSS veittar viðurkenningar. Hápunktur hátíðarinnar var þegar lið ársins, þjálfari ársins og íþróttamaður ársins voru tilkynnt og að þessu sinni var kvennalið Körfuknattleiksdeildar Tindastóls valið lið ársins. Finnbogi Bjarnason var valinn þjálfari ársins og Íþróttamaður ársins í Skagafirði 2024 er María Dögg Jóhannesdóttir frá Knattspyrnudeild Tindastóls en hún hefur leitt lið Tindastóls í efstu deild þar sem Tindastóll er komið til að vera.Meira -
Húnaþing vestra tekur þátt í rafrænu geðheilsuátaki
feykir.is Skagafjörður, Austur-Húnavatnssýsla, Vestur-Húnavatnssýsla 20.12.2024 kl. 09.15Húnaþing vestra hefur gert samkomulag við Mental ráðgjöf um þátttöku í rafrænu geðheilsuátaki sem nær til starfsfólks sveitarfélagsins. Á vefnum huni.is segir að sveitarfélagið sé fyrsti vinnustaðurinn á Íslandi til að taka rafræna átakið í notkun, að því er segir á vef þess. Með þátttökunni vill það sýna skýra skuldbindingu sína til að setja geðheilbrigði á vinnustað rækilega á dagskrá með því að auka vitund og veita fræðslu um geðheilbrigði fyrir allt starfsfólks sveitarfélagsins. Hjá Húnaþingi vestra starfa um 115 manns á níu starfsstöðvum.Meira
Athugasemdir eru á ábyrgð þeirra sem þær skrá.
Feykir áskilur sér þó rétt til að eyða ummælum sem metin verða sem ærumeiðandi eða ósæmileg.
Smelltu hér til að tilkynna óviðeigandi athugasemdir.