Torskilin bæjarnöfn - Jörvi í Víðidal.*
Jörvabæir eru 5 á landinu, flestir bygðir, og sumir sögufrægir að fornu, t.d. Jörvi í Haukadal (Landn.) og Jörvi í Flysjuhverfi (Víga-Styrss. o.fl.). Jörva í Víðidal er fyrst getið í brjefi, ritað 1525 (þá í eyði. DI. IX. 314.), og er þá farið að rita það með f. Aftur á móti er Jörvanafn ávalt ritað með v í Íslendingasögunum (sjá Grettiss., Landn., Þorf. s. karlsefnis og Bjarnar s. Hítdælak.) en í Sturlungu er það ætíð með f (Sturl. II. b. bls. 250, 288 o.v.), og er merkilegt.
Gæti í þessu falist bending um aldur fornrita vorra, ef handritin sýndu t.d. að í þessu nafni væri fyrst á 13. öld byrjað að rita f. Árni Magnússon segir að Jörvi þýði „sljett melholt“ (Jarðabók 1703), og mun það nokkurnvegin rjett. Dr. Finnur Jónsson ákveður ekki merkingu orðsins til fulls, segir það sje „líkrar merkingar og sandur eða melur“. (Safn IV. B. bls. 490.) Ekki verður sjeð að það hafi þýtt sand, en aðeins mela og grjóthóla. Í vísu Björns Hítd.kappa um dráp Þorsteins Kálfssonar segir (bls. 50):
„Kálfs, veitk at son sjalfan
- sverðagóðs – á roðnum
- raddkappi ne kviddum -
Klifsjörva namk förvi.“
Og mun þar vera átt við melótt land. Í Þorsteins s. Síðu-Hallss. (bls. 22) mun og vera átt við mel eða grjóthól: „Þorsteinn gekk frá at jörva nokkvarum“. Sbr. og þessa landslýsingu: „Þar var þá víða blásið ok jörfi, er þá voru hlíðir fagrar.“ (Fornaldars. Norðurl. II. 558 [sjá Cleasby undir jörfa]). Þegar litið er á norskar myndir orðsins ber að sama brunni með merkinguna. Þar þýðir það melhæðir og grjóthóla (skriðuhóla) og er ritað: jörve, jörva, jarve (kk.), hið síðasta: grýttan jarðveg. Jerva, jærve (kvk), í hinum ýmsu sveitum Noregs. (Torp: bls. 253.) A. Torp telur orðið rótskylt jörð, og telur það af germ. erwan og fornþýzk. ero, sem þýðir jörð. (Torp: bls. 253. Torp segir að norræna orðið sje jörfi, en það er ekki fyllilega rjett. Í fornu máli er það ávalt ritað jörvi, eins og jeg hefi sýnt hjer í skýingunum.)
V í nafninu er því upprunalegt og rjett. Annars er jörð á Gotn. airþa og Engils. eorþ eins og mörgum er kunnugt. Bærinn Jörvi í Víðidal stendur á mel, sem nú er orðinn að túni. Snýr hann suður og norður, og er ef til vill gömul jökulalda, Tel jeg það því áreiðanlegt, að eingöngu melar og grjóthólar hafi verið kallaðir jörvar. Vafalaust standa aðrir Jörvabæir landsins á melum eða í nánd við mela, þótt ekki viti jeg það til fulls, en nafnið bendir á það.
*Jörvi á Skagaströnd – eyðikot.
Rannsóknir og leiðréttingar Margeirs Jónssonar
Áður birst í 34. tbl. Feykis 2019
Fleiri fréttir
-
Uppsögn á samningi við SÍ og Heilbrigðisráðuneytið vegna reksturs Sæborgar á Skagaströnd
feykir.is Austur-Húnavatnssýsla, Mannlíf, Lokað efni 04.11.2024 kl. 23.57Stjórn Félags- og skólaþjónustu A-Hún fundaði þann 29. október síðastliðinn og tók þar ákvörðun um að segja upp samningi byggðasamlagsins við Sjúkratryggingar Íslands og Heilbrigðisráðuneytið vegna reksturs Hjúkrunarheimilisins Sæborgar á Skagaströnd. Í frétt á vef Skagastrandar segir að ákvörðunin sé tekin að vel ígrunduðu máli enda ekki forsvaranlegt að sveitarfélögin sem að rekstrinum standa haldi áfram að greiða tugi milljóna með rekstrinum árlega þegar verkefnið er ekki á ábyrgð sveitarfélaga lögum samkvæmt.Meira -
Söfnun á lífrænum úrgangi frá landbúnaði | Einar E. Einarsson skrifar
feykir.is Skagafjörður, Austur-Húnavatnssýsla, Aðsendar greinar, Vestur-Húnavatnssýsla 04.11.2024 kl. 15.18Mig langar að setja á blað nokkur orð um þá þjónustu sem er í boði í Skagafirði á söfnun sjálfdauðra dýra frá búrekstri til að útskýra hvaða sjónarmið liggja að baki núverandi fyrirkomulagi og áformum um breytingar á því.Meira -
25 þúsund skráðir titlar á safninu
feykir.is Skagafjörður, Listir og menning, Lokað efni 04.11.2024 kl. 13.57Síðustu vikur hafa starfsmenn Héraðsbóka-safns Skagfirðinga verið að halda upp á afmæli safnsins en á þessu ári eru 120 ár síðan sú ágæta ákvörðun var tekin á sýslunefndarfundi Skagfirðinga að setja á laggirnar bókasafn. Það var því ekki úr vegi að leggja nokkrar spurningar fyrir héraðsbókavörð en því starfi gegnir Kristín Sigurrós Einarsdóttir. Það er að sjálfsögðu óþarfi að taka fram að hún hefur ekki gegnt starfinu frá fyrstu tíð enda aðeins eitt og hálft ár síðan Stína tók við keflinu af Þórdísi Friðbjörnsdóttur sem gegndi starfinu þar á undan – já og var heldur ekki fyrsti héraðsbókavörðurinn. Núverandi héraðsbóka-vörður býr á Hofsósi en starfar á Sauðárkróki enda höfuðstöðvar Héraðs-bókasafnsins staðsettar í Safnahúsi Skagfirðinga. En hvað ætli sé vitað um aðdragandann að stofnun bókasafns í Skagafirði?Meira -
Hegðaði sér eins og einræðisherra | Hjörtur J. Guðmundsson skrifar
feykir.is Skagafjörður, Austur-Húnavatnssýsla, Aðsendar greinar, Vestur-Húnavatnssýsla 04.11.2024 kl. 10.00„Ég vissi að ég gæti aldrei unnið þjóðaratkvæði hér í Þýzkalandi. Við hefðum tapað sérhverri atkvæðagreiðslu um evruna. Það er alveg ljóst,“ sagði Helmut Kohl, fyrrverandi kanzlari Þýzkalands, í samtali við þýzka blaðamanninn Jens Peter Paul árið 2002. Viðtalið er að finna í doktorsritgerð Pauls sem gerð var opinber um áratug síðar en Kohl gegndi kanzlaraembættinu þegar grunnur var lagður að Evrópusambandinu eins og við þekkjum það í dag og evrusvæðinu með Maastricht-sáttmálanum á tíunda áratug síðustu aldar.Meira -
Stólarnir stoppuðu Stjörnumenn
feykir.is Skagafjörður, Íþróttir, Lokað efni 03.11.2024 kl. 23.58Það var toppleikur í Bónus deild karla í kvöld þegar lið Tindastóls og Stjörnunnar mættust í Síkinu. Toppleikurinn stóð undir nafni, bæði lið spiluðum af mikilli orku og leikmenn lögðu sig alla fram. Útkoman var eftir því, leikurinn æsispennandi fram á lokasekúndurnar, hraðinn mikill í fyrri hálfleik en heldur hægðist á liðunum í þeim seinni. Að sjálfsögðu kætti það kappsama stuðningsmenn Srólanna, sem voru um 500 talsins, að sigurinn lenti hjá heimamönnum. Lokatölur 92-87.Meira
Athugasemdir eru á ábyrgð þeirra sem þær skrá.
Feykir áskilur sér þó rétt til að eyða ummælum sem metin verða sem ærumeiðandi eða ósæmileg.
Smelltu hér til að tilkynna óviðeigandi athugasemdir.