Vegina í forgang

Bjarni Jónsson býður sig fram í 1. sæti hjá VG í Norðvesturkjördæmi.

Það fróðlega  við að taka þátt í forvali VG nú á síðustu vikum sumars er að  fara um hið víðfeðma Norðvesturkjördæmi og hitta fólk. Allt frá Hvalfjarðarbotni um Akranes, Borgarfjörð, Snæfellsnes og Dali , um sunnan verða Vestfirði, frá Patreksfirði  til Ísafjarðar, um Strandir, Hólmavík í Árneshrepp, um Húnavatns- og  Skagafjarðasýslur, norður í Fljót að austan og víðar.

 Ég hef farið víða um þessi svæði á undanförnum árum starfs míns vegna og þekkti því vegalengdirnar af eign raun.  Það er stundum sagt að stjórnmál snúist um að tala – og það kann að vera satt upp að ákveðnu marki. En að mínu viti er oft mikilvægara að hlusta. Er mér það fullljóst að til þess að geta talað máli íbúanna í vegabótum, flugsamgöngum, fjarskiptum, póstflutningum heilbrigðismálum eða skólamálum  verður maður að fara  til fólksins, aka veginna þar til þeir enda. Og það hef ég reynt að gera.

 Holóttir og harðið malarvegir

 Í Norðvesturkjördæmi er fyrsta umræðuefnið ávallt samgöngur, eða vegirnir öllu heldur. Þetta á einkum við um þá sem búa fjarri megin samgönguæðunum – s.s. eins og þjóðvegi 1, eða hringveginum, sem liggur í gegnum kjördæmið.

Norðvestur kjördæmið er víða  strjálbýlt og langt á milli byggða. Og oftar en ekki eru það mjóir holóttir malarvegir sem tengja fólk fram með fjörðum, kringum fjöll inn til dala og yfir heiðar. Þessum vegum hefur lítt eða ekki verið haldið við síðustu ár  – enda hafa framlög til vegamála  aðeins verið um helmingur þess sem var t.d. fyrir árið 2008. Það gerist þrátt fyrir að tekjustofnar ríkisins af eldsneyti, bílum og umferð sem renna á til samgöngumála samkvæmt lögum  hafi margfaldast. Þeir peningar  fara  annað.

 Þeir litlu fjármunir sem hefur verið varið í vegakerfið hafa runnið til stórra umferðamannvirkja en ekki til hinna dreifðu byggða.  Mikil fjölgun ferðamanna hefur einnig margfaldað  umferðina  á þessum vegum og aukið slitið á þeim. Þannig hafa þeir látið verulega á sjá á síðustu  árum, holóttir, harðir malarvegir og stórhættulegir í sívaxandi umferð.

Vegirnir eru lífæðar byggðanna

En þessir héraðs- eða sveitavegir  eru jafnframt lífæðar heilu byggðarlaganna, börnum ekið daglega í skóla og fólk sækir vinnu til næstu þéttbýlisstaða. Viðmælendur mínir höfðu margir á orði að þingmenn eða frambjóðendur sæjust sumir aldrei en aðrir sjaldséðir. Það væri þá helst fyrir kosningar. Þá væru þeir ósparir á loforðin: Bundið slitlag hér og bætt heilsugæsla annars staðar og auknu framlagi til skóla þar. Síðan að loknum kosningum er loforðið fyrnt eða því er svarað til „að ekki hafi fengist stuðningur til þess að koma því í framkvæmd“. Einn viðmælandi orðaði þetta svo að kosningar hefðu ekki orðið til þess að bæta við neinum malarhlössum á veginn heim til hans. Svo mörg voru þau orð. Ekki ætla ég að dæma um það.

„Ég segi fyrir mig „

Þar sem ég hef hlustað á þessu orð hefur mér stundum verið hugsað til afa míns og nafna, Bjarna Jónssonar bónda á Asparvík á Ströndum og síðar á Bjarnarhöfn á Snæfellsnesi. Það var viðkvæði afa í samtölum við fólk: „ég segi aðeins fyrir mig“. Og trúr þessu viðhorfi byggði hann brú yfir Fossá  í Asparvíkurdal árið 1950 eða um 10  árum  áður en vegur var lagður. Þetta gerði hann að eigin frumkvæði og brúin var í notkun allt fram á þessa öld.  Afa mínum fannst betra að segja ekki meir en hann gæti staðið við. Það þarf stórátak í vegamálum, tekjustofnar og peningar eru fyrir hendi. Það er viljann og skilninginn  sem þarf.

 Ég treysti mér ekki til þess að byggja brýr með malarskóflu og sement einum saman. Hins vegar „segi ég aðeins fyrir mig“ að ég treysti mér til þess að bera  fram óskir fólks úr hinum dreifðu byggðum um bætt vegakerfi  við fjárveitingarvaldið „fyrir sunnan“ og fylgja þeim eftir.

Bjarni Jónsson