Skrapatunga á Laxárdal :: Torskilin bæjarnöfn
Ekki verður annað sjeð, en að Skrapa-tungunafnið komi fyrst upp eftir aldamótin 1400. Fram að þeim tíma hefir bærinn heitið Tunga. Annars skal geta þess að nálega allir Tungubæir hafa heitið aðeins Tunga í öndverðu, en forliður Tungunafnanna komið upp einhverntíma seinna.
- Skrapatunga er fyrst talin um árið 1318 (DI. II. 470) í Auðunarbók og auðvitað nefnd Tunga (í Höskuldsstaðamáldaga). Síðan hefir Kirkjumáldaginn verið endurritaður þessi ár: l360, 1394 og 1395 DI. III, l7l, 532 og 599 og ávalt er ritað: Tunga.
Árið 1449 er Skrapa-tunga komin til sögunnar (DI. V. 35 [Kúgildaskrá Hólastóls]), en þó bregður Tungunafninu einu fyrir til 1471. Úr því altaf Skrapa-. Árið 1472 sjest at vitnisburðum fjögra manna, að Skrapatungunafn er vel þekt um 1430 (DI. V. 613, 676-9). Mun því nærri sanni, að nafnið hafi myndast eftir 1400 eins og áður var sagt. Hvernig á Skrapa-nafninu stendur, er aftur á móti óvíst.
Gizka mætti á það, að einhver Tungubóndinn hefði verið auknefndur Skrapi. Merkingin hefði þá verið svipuð og í auknöfnunum skraf og skvaldri, sem bæði þekkjast: Halldór skvaldri og Halldór skraf (Ísl. þættir 40, bls. 189 og Sturl. IV. B. 96). En þetta er þó ólíklegt, því jörðin var stólseign. Sennilegra þykir mjer að í lok 14. aldar hafi verið sett þar almenn skilarjett fyrir næstu sveitir, því þar er allfjölsótt fjárrjett enn í dag. Við fjárrjettir forðum var oft svallsamt og ryskingakent. Getur vel verið að nokkuð hafi þótt hávaðasamt í Tungu, þegar rjettin var sett þar.
Er þetta nokkuð í samræmi við merkingu orðsins, t.d. finst lys.o. “skrapr“ (sterk mynd) í Snorra-Eddu, í merkingunni (hávaðasamur) blaðrari; sbr. varaskrap, orðaskrap og skrapalaupur (þ.e. málgefinn og ósannsögull). Loks má geta þess, að s. skrapa þýðir að skafa, klóra, sbr. skrapa e-ð saman, og er kynjuð frá engils. screpan = rífa, skafa, d. skrabe, n. skrapa = braka, marra, rótskylt sögninni skrópa (sjá nánar Torp, bls. 614-15).
Rannsóknir og leiðréttingar Margeirs Jónssonar
Áður birst í 24. tbl. Feykis 2023
Fleiri fréttir
-
Samfylkingin og ég ... | Bryndís Kristín Williams Þráinsdóttir skrifar
feykir.is Skagafjörður, Austur-Húnavatnssýsla, Aðsendar greinar, Vestur-Húnavatnssýsla 22.11.2024 kl. 20.07Ég trúi því að Samfylkingin sé með gott plan og ætli að fylgja því eftir komist hún í ríkisstjórn. Samfylkingin sem slík gerir þó ekki marga hluti, heldur fólkið sem hefur ákveðið að starfa undir hennar hatti. Þessi hópur, undir forystu Kristrúnar Frostadóttur, hefur sett sér markmið um ýmsa málaflokka sem sjá má á heimasíðu flokksins. Skoðum örfá alvöru dæmi.Meira -
Jólatvenna í Lýtó á laugardegi
feykir.is Skagafjörður, Listir og menning, Lokað efni 22.11.2024 kl. 19.26Það verður jólastemning í Lýtó á morgun, laugardag 23. nóvember, en þá stendur Sigrún á Stólhóli fyrir Jólamarkaði Rúnalistar í Hlöðunni og Rúnalist Gallerí. Opið verður frá 13-17 og sama dag verið Kaffihúsið Starrastöðum opið frá 14-18. Þessu má enginn missa af enda alltaf gaman að renna fram í Lýtó.Meira -
Þráði að verða ballettdansari
feykir.is Skagafjörður, Austur-Húnavatnssýsla, Vestur-Húnavatnssýsla, Lokað efni 22.11.2024 kl. 18.16Guðmundur Hrafn Arngrímsson er 51 árs, faðir fimm barna á aldrinum 6-26 ára. Er frá Seljanesi við Ingólfsfjörð og ólst upp í Bolungarvík. Guðmundur er oddviti Sósíalista í Norðvestur kjördæmi. Guðmundur hefur haldið heimili í Reykjavík og búið þar að mestu leyti frá því hann flutti heim úr námi árið 2007. Síðustu 15 árin hefur hann starfað við landslagshönnun, torf- og grjóthleðslur og fræðslu og kennslu í útinámi, samhliða því hef hann undanfarin þrjú ár verið for-maður Leigjendasamtakana.Meira -
Miðflokkurinn opnar kosningaskrifstofu á Sauðárkróki
feykir.is Skagafjörður, Austur-Húnavatnssýsla, Vestur-Húnavatnssýsla, Lokað efni 22.11.2024 kl. 15.49Miðflokkurinn opnar kosningaskrifstofu á Mælifelli ,Aðalgötu 7 Sauðarkroki, laugardaginn 23. nóvember kl. 20.00. Allir eru velkomnir.Meira -
Flutti frá Eyjum gosnóttina
feykir.is Skagafjörður, Austur-Húnavatnssýsla, Vestur-Húnavatnssýsla, Lokað efni 22.11.2024 kl. 10.02Eyjólfur Ármannsson er oddviti Fólks flokksins í Norðvesturkjördæmi. Eyjólfur er fæddur í Vestmannaeyjum, sonur hjónanna Guðjóns Ármanns Eyjólfssonar frá Vestmannaeyjum og fv. skólastjóra Stýrimannaskólans í Reykjavík og Aniku Jónu Ragnarsdóttur, húsmóður og sjúkraliða. Hann er þriðji í röð fjögurra systkina. Gosnóttina flutti fjölskyldan frá Eyjum til Reykjavíkur þegar hann var þriggja og hálfs og ólst hann þar upp.Meira
Athugasemdir eru á ábyrgð þeirra sem þær skrá.
Feykir áskilur sér þó rétt til að eyða ummælum sem metin verða sem ærumeiðandi eða ósæmileg.
Smelltu hér til að tilkynna óviðeigandi athugasemdir.