Sjálfstæðisflokkurinn og eignarhald á kvóta

„Fróðlegt verður að sjá hvernig þingmenn stjórnarandstöðunnar munu bregðast við náist að leggja fram heildsætt ( fiskveiðistjórnar) frumvarp. Þá þurfa þeir að svara þeirri spurningu hvort þeir séu andsnúnir því að kvótinn verði færður í hendur þjóðarinnar; en þannig mun málið verða lagt upp“. Þannig skrifar Kolbeinn Óttarsson Proppé í fréttaskýringu í Fréttablaðinu föstudaginn 13. janúar sl.

Þessari spurningu er auðsvarað. Amk. hvað varðar okkur í þingflokki Sjálfstæðisflokksins.

Í fyrsta lagi þá er mér ekki kunnugt um að um það hafi staðið sérstakur ágreiningur við okkur um eignarhald á fiskimiðunum eða fiskistofnunum. Kvótinn er fiskveiðiréttur með þeim réttindum og takmörkunum sem lagasetningin hefur markað. En einhverra hluta vegna hafa ýmsir úr núverandi ríkisstjórnarliði viljað leggja málið upp þannig að um eignarþátt fiskveiðistjórnarlaganna sé ágreiningur.  Það hefur hentað í stundarpóltískum tilgangi, en er hins vegar innistæðulaust með öllu.

Hér get ég vísað í ummæli og skrif okkar þingmanna flokksins, almennt og ekki síst greinar og ræður Bjarna Benediktssonar formanns Sjálfstæðisflokksins.

Einnig má rifja upp frumvarp sem Geir H. Haarde þáverandi formaður flokksins flutti með Jóni Sigurðssyni þáverandi formanni Framsóknarflokksins  um breytingu á Stjórnarskránni.  Frumvarpstextinn var eftirfarandi: „Náttúruauðlindir Íslands skulu vera þjóðareign, þó þannig að gætt sé réttinda einstaklinga og lögaðila skv. 72. gr. Ber að nýta þær til hagsbóta þjóðinni, eftir því sem nánar er ákveðið í lögum. Ekki skal þetta vera því til fyrirstöðu að einkaaðilum séu veittar heimildir til afnota eða hagnýtingar á þessum auðlindum samkvæmt lögum.“

Af öllu þessu má ráða afstöðu Sjálfstæðisflokksins til þessarar spurningar sem í fréttaskýrungunni er talið að verði kjarni nýrra fiskveiðistjórnarlaga.

Ótrúlega mislagðar hendur
Hitt er svo annað mál að ríkisstjórninni hafa verið afar mislagðar hendur varðandi endurskoðun fiskveiðistjórnarlaganna. Vantaði þó ekki að til ráðslags voru kvaddir báðir formenn stjórnarflokkanna, tveir aðrir ráðherrar að auki og sex þingmenn. Alls 10 stjórnarliðar úr þingflokkum þeirra. Afraksturinn var einhver skelfilegasta hraksmán sem lengi hefur litið dagsins ljós á Alþingi í frumvarpsformi. Finnst nú enginn lengur sem þessari afurð mælir lengur bót og fleyg hafa reynst orð utanríkisráðherra sem líkti þessu sköpunarverki stjórnarflokkanna við bílslys.

Tillögur okkar Sjálfstæðismanna
Við Jón Gunnarsson alþm. sem sátum í þáverandi sjávarútvegs og landbúnaðarnefnd skiluðum frá okkur ítarlegu áliti á frumvarpinu. Okkar niðurstaða var í skemmstu máli þessi:

1. Setja beri í stjórnarskrá ákvæði er lúti að eignarhaldi þjóðarinnar á fiskveiðiauðlindinni.
2. Gerðir verði nýtingarsamningar við núverandi fiskveiðiréttarhafa. Samningstími taki mið af öðrum nýtingarréttarsamningum sem til dæmis verða gerðir við þá er nýta orku í eigu ríkisins. Tryggt verði að tímalengdin stuðli að langtímahugsun og arðbærri fjárfestingu í sjávarútvegi, en dragi ekki úr henni eins og tillögur frumvarpsins gerðu svo ómótmælanlegt er. Í samningunum verði að finna skýr endurnýjunarákvæði. Fyrir afnotaréttinn komi gjald er renni til ríkisins.
3. Til staðar verði félagslegir, atvinnulegir og byggðalegir pottar og magn þeirra bundið við það hlutfall af úthlutuðum aflaheimildum sem hér var til staðar við fiskveiðiáramótin 2009/2010. Tæki þetta magn því þeim breytingum sem leiðir af úthlutuðu heildaraflamarki.
4. Þá verði hluta veiðigjalds, sem á næsta ári er áætlað 9 milljarðar króna, varið til þess að stuðla að eflingu innviða og annars atvinnulífs í sjávarútvegsbyggðunum. Það töldum við réttlætismál því að öllum megi vera ljóst að sú þróun í átt að aukinni afkastagetu og hagræðingar, í vinnslu og veiðum, sem er innbyggð í aflakvótakerfið, geti haft neikvæð áhrif á einstakar byggðir, eins og reynslan sýni okkur.

Í samræmi við tillögur sáttanefndarinnar
Þetta eru nokkur helstu atriðin sem við höfum lagt áherslu á. Þessi sjónarmið eru í fullu samræmi við megin niðurstöðu svo kallaðrar sáttanefndar og getur því að okkar mati verið grundvöllur skynsamlegrar endurskoðunar á fiskveiðistjórnarlögunum, sem í senn leiði til minni ágreinings og stuðli að áframhaldandi framförum í atvinnugreininni.

Einar Kristinn Guðfinnsson alþingismaður