Áframhaldandi stöðnun – því miður

Enn fáum við það staðfest að stöðnun ríkir í efnahagsmálunum. Gagnstætt því sem stjórnarliðar hafa haldið fram, þá er landið ekki að rísa. Hagstofan segir að landsframleiðslan hafi  aukist um rúmt prósent á milli annars og þriðja ársfjórðungs, en dregist þó saman á milli ára. – Og mönnunum munar annað hvort aftur á bak, ellegar nokkuð á leið, eins og listaskáldið góða kvað.

Þegar stöðnun ríkir, drögumst við aftur úr. Svo alvarlegt er það.

Reiðir ríkisstjórnin sig á útsölurnar?
Þessar hagtölur, svo slæmar sem þær eru, segja þó ekki nema brot af sögunni. Sá vottur af vexti landsframleiðslunnar sem menn telja sig glitta þarna í, styðst við ákaflega valtar forsendur. Þegar nánar er skoðað blasir við okkur að skýringanna er að leita í meiri einkaneyslu. Allir sjá hins vegar að á slíkt er varlegt að treysta. Ofurskuldsett heimilin geta ekki haldið uppi hagvexti með aukinni einkaneyslu á tímum lækkandi kaupmáttar, nema því aðeins að ganga á eigur sínar og auka skuldirnar. Fyrir því eru hins vegar engar forsendur. menn ráða ekki almennt við að auka skuldabyrði sína. Nóg er nú samt.

Kannski mun jólamánuðurinn eða útsölurnar í janúar, gera það að verkum að lífsmark verði áfram í einkaneyslunni. En varla verður hagvöxtur drifinn áfram með árstíðabundnum útsölum. Eða reiðir ríkisstjórnin sig á útsölur, í vonlítilli leit sinni að batamerkjum í efnahagslífinu?  Fyrr eða síðar kemur að skuldadögunum á greiðslukortunum. Og meðan kaupmáttur eykst ekki, skuldir heimilana eru svo miklar, þá er borin von til þess að neysla almennings geti borið vöxt í efnahagslífinu uppi; jafnvel þó tilboðin á útsölunum verði góð.

Skuggalegustu tíðindin
Skuggalegustu tíðindin getur þó að líta í fjárfestingartölunum. Enn er þar allt á niðurleið. Ef ekki verða fjárfestingar, þá verður hér áframhaldandi atvinnuleysi. Hitt er ekki síður alvarlegt að án fjárfestinga drögumst við aftur úr. Það verða engar framfarir. Eða hvernig halda menn að til dæmis væri hér umhorfs ef við hefðum ekki fjárfest í tækninýjungum undanfarin ár? Þeirri spurningu geta allir svarað. 

Nú er staðan einmitt þannig. Fyrirtækin fjárfesta alls ekki. Heldur ekki í þeim tækninýjungum sem eru forsendur framfaranna. Þetta mun heldur betur koma okkur í koll.

Það er þess vegna grafalvarlegt þegar fjárfestingar atvinnulífsins dragast saman á milli ársfjórðunga um heil tíu prósent og það ofan í þann mikla samdrátt sem verið hefur á þessum sviðum. Fjárfestingar hér á landi eru eins þær voru í síðari heimsstyrjöldinni. Við þurfum því að leita aftur til styrjaldarástands, til þess að finna samjöfnuð. Um þetta ber sjálfur Seðlabankinn vitni  í skýrslum sínum.

Stjórnvöld líti í eigin barm
Þetta þyrfti ekki að vera svona. Það eru liðin tvö ár frá bankahruninu. Miklum tíma hefur verið sóað. Fullkomið skilningsleysi ríkir hjá stjórnvöldum. Þau standa í vegi fyrir fjárfestingu og hamla því viðreisn efnahagslífsins.

Pólitísk óvissa fælir fjárfestingar frá okkur. Skattabreytingar, aukið flækjustig og kostnaðarhækkanir draga mátt úr atvinnulífinu. Þúsundir fyrirtækja bíða árangurslaust eftir úrlausnum innan bankakerfisins og geta sig því lítt hrært. Umhverfi sjávarútvegsins er í uppnámi vegna sjávarútvegsstefnunnar. Ríkisvaldið leggur steina í götu fjárfestinga á sviði orkufrekara fjárfestinga, jafnt áliðnaðar, sem gagnavera. Þegar þannig er unnið gagnvart okkar stærstu útflutningsgreinum er ekki von á góðu.

Nú dugir ekki lengur að líta til baka eins og hefur verið háttur stjórnvalda. Þau verða að líta í eigin barm og viðurkenna að stefna þeirra í atvinnumálum er sökudólgurinn.  Þetta þyrfti ekki að vera svona slæmt, en þannig er það hinsvegar.  Hagtölur óvilhallra aðila segja okkur það. Þeir sem um stjórnvölinn halda verða að gera sér grein fyrir að kúrsunn er rangur. Þess vegna er svo brýnt að fylgja nýrri stefnu.

Einar Kristinn Guðfinnsson, alþingismaður