Glaðlega leikur skugginn í sólskininu - Steinn Kárason gefur út skagfirska skáldsögu

Rithöfundurinn og bókaútgefandinn Steinn Kárason frá Sauðárkróki stendur í ströngu við að dreifa í verslanir nýútkominni skáldsögu sinni „Glaðlega leikur skugginn í sólskininu“ Kristín Arnardóttir.

Brottflutti Skagfirðingurinn Steinn Kárason sendi nýlega frá sér skáldsöguna „Glaðlega leikur skugginn í sólskininu.“ Sögusviðið er Sauðárkrókur og austan-Vatna árin 1962-1964. „Ungur drengur vex upp í sjávarþorpi við fjörð sem fóstrar blómlegar sveitir. Nánd við sjó og sjómenn, bændur og búalið, mynda bakgrunn sögunnar. Leiksviðið er bærinn, gömul hús, fjaran, bryggjurnar, sveitin,“ segir á bókarkápu.

Sögusviðið er gamli Krókurinn – bærinn undir Nöfunum og austan-Vatna á árunum 1962-1964. Steinn segir að efalaust muni margir Skagfirðingar kannast við tíðarandann og sögusvið þess tíma. „Mörg húsanna eru horfin, s.s. Kristjánshús, Kórea og Kolaportið. Syðri-búð og Grána, Syðra planið, Gamla bryggjan og fjaran eru líka horfin en Syðri búðin, Grána, Fóðurblandan og Verslun Haraldar Júlíussonar gegna nýju hlutverki. Þá eru ótalin gamla Gróðrarstöðin, Bakaríið, róluvöllurinn og Vatnsturninn,“ segir Steinn.

Á bókarkápu kemur ennfremur fram að í sögusviði bókarinnar leika strákar sér og rækja skyldur sínar í heimi fullorðinna. Drengurinn hænir að sér dúfur og forðar kettlingi frá dauða og verða með þeim miklir kærleikar, eða hvað? Drengurinn sér eitt og annað sem aðrir skynja ekki sem reynist honum þungt í skauti. Ógeðfelldir atburðir gerast, viðkvæm atvik í lífi fólksins þar sem mannlegur breyskleiki birtist í ýmsum myndum og sannleikur þolir ekki alltaf dagsljósið. Hversu mikils virði eru þá háleit markmið og reisn?

Sagan gerist í skugga kalda stríðsins þegar Rússagrýlan og Kúbudeilan eru í hámarki og í fyrsta sinn í sögunni stendur mannkynið frammi fyrir tortímingu heimsins vegna kjarnorkusprengju. Hlýr blær og glettni ríkja í sögunni þrátt fyrir skuggalegt baksvið.

Hvað kom til að þú ákvaðst að skrifa þessa bók?
Tilurð bókarinnar er þróun. Textinn kom í flæði á löngu tímabili. Ég hafði skrifað tugi blaðsíðna áður en ég gerði mér grein fyrir því að ég réði við verkefnið, að ég vildi vinna verkið og hugmyndin að sögunni gengi upp. Rétti tíminn til skrifta lét líka á sér standa því ég hafði mörg verkefni á minni könnu, ég var stundakennari við Háskólann á Akureyri, kenndi líka við Háskólann á Bifröst, rak fyrirtæki og sinnti fyrirlestrum og ráðgjöf. En eftir mánaðardvöl við skriftir í rithöfundahúsi í Hveragerði í boði Hveragerðisbæjar, lá ljóst fyrir í huga mér að hugmyndin að gengi upp,“ útskýrir Steinn.

Honum bauðst mánaðardvöl í rithöfundaíbúð í Strömstad á vegum Strömstad AIR Litteratur Västra Götalands í Svíþjóð árið 2018 og segist þá hafa komist á fullt skrið með skrifin. Um tíma var rithöfundurinn á hrakhólum með vinnuaðstöðu en leigði um skeið vinnustofu í grennd við heimili sitt í Kópavogi. Kóvid-faraldurinn stóð þá sem hæst en Steinn náði að ljúka við að skrifa söguna haustið 2021.

„Að ráði vinar míns lét ég söguna liggja í salti um sinn, en lagfærði texta lítilsháttar í janúar til mars 2022 en þá dvaldi ég í rithöfundabústað í Danmörku í boði Esbjerg Kommune í bænum Sønderho á eyjunni Fanö. Í framhaldinu hófst prófarkalestur og kápuhönnun en kápumyndina teiknaði Hlíf Una Bárudóttir. Bókin var tilbúin til prentunar í júní og kom úr prentun í byrjun september.“

Steinn segir líklegt að skrifin hafi hafist fyrir einum þrjátíu árum en hann á enn í dag fyrstu blaðsíðuna handskrifaða þar sem skráð er þokukennd bernskuminning sem þá laust niður í huga hans og ber keim af því sem nú um stundir er kallað skáldævisaga.

Eiga sögupersónur einhverjar fyrirmyndir í hinum raunverulega heimi?
„Já og nei. Það væri óvarlegt að gefa of mikið upp um slíkt til að spilla ekki um fyrir lesendum. Aðal sögupersónan Glói, og vinir hans, Viti og Bergur eru eins konar samnefnarar fyrir stráka sem ólust upp á árum ´62-´64 á Króknum, litla bænum undir Nöfunum. Þó að Glói og drengirnir séu í forgrunni sögunnar er bókin fullorðinsbók. Fram koma fram mannlegir brestir jafnt sem háleit og göfug markmið. Flestar sögupersónurnar eru skáldaðar, aðrar persónur hafa af hagkvæmnisástæðum ákveðna fyrirmynd eða eru blanda af skáldskap, raunveruleika og haugalygi. Nokkur atvik eru tekin til handargagns, sett í stílinn og felld að sögunnni á glettinn og góðlátlegan hátt. Þannig hliðstæður má sjá í kvikmyndum á borð við „Forest Gump“ og „Little Big Man.“ Söguhetjan er í slíkum tilvikum skálduð inn í raunverulega atburði.“

Þá áréttar Steinn að gamla bænum og húsum á Króknum á þessum tíma sé lýst svo að um raunverulegt umhverfi er að ræða þó að persónur séu skáldaðar og segir hann að efalaust munu margir Króksarar og Skagfirðingar kannast við margt í sögunni.

Hvað var skemmtilegast við skrifin?
„Skemmtilegast við skrifin var að rifja upp og fanga tíðarandann og andrúmsloftið á þeim árum sem sagan gerist. Tímaramminn er skírt afmarkaður í 24 mánuði, eins konar hólf sem tengd eru saman. Að hluta notaði ég Exel til að móta tímarammann en betrekkti loks vinnustofuna með maskínupappír, skráði á hann tímalínu og atburðrás. Ég leitaði heimilda á internetinu og á tímatit.is og til að lita hugaheim fólksins pólitískum viðhorfum og endurspegla heimsmálin, landsmálin og atburði á Króknum. Kalda stríðið rússagrýlan og kjarnorkuváin vofa yfir. Síld fyrir norðan og sveitalíf.“

Aðspurður um hvað hafi verið erfiðast við skrifin segir hann að í sjálfu sér hafi ekkert verið erfitt við skrifa þessa sögu. Bókarskrifin hafi verið honum eins og hvert annað verkefni að vinna, unnið af ástríðu, mikilli gleði og ánægju.

En hver er Steinn Kárason?
Fyrir þá sem ekki koma Steini fyrir sér er kannski best að tengja hann við Distu frá Róðhóli og Kára Steinsson frá Neðra-Ási, sem lengst af bjuggu á Hólaveginum á Sauðárkróki. Steinn er mörgum kunnur fyrir fræðibækur sínar, tónlist og dagskrárgerð fyrir sjónvarp og útvarp. Glaðlega leikur skugginn í sólskininu er fyrsta skáldsaga hans en þrjár aðrar bækur má nefna sem komið hafa út eftir Stein og eru víða í bókahillum landsmanna, Trjáklippingar, Garðverkin og bókina Martröð með myglusvepp.

Steinn mun kynna bókina í Gránu, Aðalgötu 21 á Sauðárkróki, nk. laugardag 17. september kl. 13:30, þar sem bókin fæst á tilboðsverði eða aðeins kr. 5.000 en áhugasamir skulu athuga að enginn posi verður á staðnum svo nauðsynlegt er að koma með reiðufé. Einnig er hægt að hafa samban á netfangið steinn@steinn.is eða í síma 896 6824.

Menningarfélagið Grána er bakhjarl höfundarins og boðið verður upp á kleinur með kaffinu. Þá segir hann að hverri bók fylgi óvæntur glaðningur!

Gaman er að geta þess í lokin að Glaðlega leikur skugginn í sólskininu stekkur beint í efsta sæti Eymundsson fyrir innbundin skáldverk.