Torskilin bæjarnöfn :: Vindhæli á Skagaströnd
Jafnvel þótt nafnið sje vel skiljanlegt í þessari mynd, er það að nokkru breytt og hefir táknað annað upphaflega. Elzta brjefið um nafnið er Auðunarmáldagi l3l8 (DI. II. 470): Vindel-, er það furðanlega rjett, því margt er misritað í Auðunarbók. 75 árum síðar er þannig stafsett í Pjetursmáldögum (DI. III. 55): „Spákonufellskirkja á hrýs fyrir utan götu þá er liggur frá Vindælisgardi í Stapa.“
Næstu aldir er nafnið eins Vindæli: t.d. árin 1461, 1503, 1526 ( DI. V. 354, VII. 602, IX. 385). Það kemur því ekki til neinna mála, að h hafi verið upphaflega í nafninu, þegar það finst hvergi í elztu heimildum. Nafnið getur tæplega hafa verið í fyrstu
annað en Vinddæl- og rithátturinn er því mjög eðlilegur. Vindæli, því dd hlaut að renna saman í d, eins og vanalegt er, þar sem samhljóðum lendir saman síðast og fyrst í atkvæðum (ef þeir breytast eigi). Og í fornbrjefum er ætíð ritað eftir framburði. Einnig hefir breytingin Dæl í dæli orðið afarsnemma, líklega um l l00 (sbr. um Dæli í Víðidal) (sjá M. Jónsson: Torsk. bæjan. I. bls. l4). Því miður eru ekki gögn fyrir hendi er sýna hvenær h kemst inn í nafnið, en af áðurgreindum brjefum sjest að það hefir orðið eftir 1550. Og fyrir 1700 er það orðið Vindhæli (eða Vindhæll, sem finst frá síðustu öldum). Vinddæli er rjettnefni og í samræmi við landslagið umhverfis: Meðfram túninu að norðaustan er djúp kvos eða dæl og melhólar í kring á þrjá vegu. Í lægðinni er tjörn sem þornar upp í miklum sumarþurkum. Þetta er bersýnilega dælin, sem bærinn var kendur við. Vel kunnugir menn hafa sagt mjer að á Vindhæli sje afar veðurnæmt, svo orð sje á gert; einkum sjeu sunnan- og austanbyljir snarpir og nái sjer
vel í kvosinni, svo vatnið skefst upp, sje dælin vatnsmikil, t.d. í leysingum. Kemur þetta í bága við nútíðarnafnið: skjól, hæli fyrir vindum. Nafnið Vinddæl felur í sjer mjög algenga hugmynd, sem kemur fram í fjöldamörgum bæjanöfnum svipuðum: t.d. Vindheimar
Vindland, Vindás, Vindbelgur, Vindgjá, sem er nálega hið sama, o.m.fl. Því verður samt ekki neitað, að Vindhæli er fegurra nafn en Vinddæli, Þótt það sje ekki upprunalegt, og ef nafninu hefir verið breytt af ásettu ráði, sem vel getur verið, er ástæðulítið að taka gamla nafnið upp aftur (Dr. F. J. skýrir ekki nafnið).
Rannsóknir og leiðréttingar Margeirs Jónssonar
Áður birst í 6. tbl. Feykis 2021
Fleiri fréttir
-
Hefur Sjálfstæðisflokkurinn hækkað eða lækkað skatta? | Kristófer Már Maronsson skrifar
feykir.is Skagafjörður, Austur-Húnavatnssýsla, Aðsendar greinar, Vestur-Húnavatnssýsla 27.11.2024 kl. 15.51Sjálfstæðisflokkurinn hefur verið í ríkisstjórn frá árinu 2013 og lagt áherslu á að lækka skatta og styrkja velferðarkerfið. Þó eru til stjórnmálamenn sem reyna að halda öðru fram.Meira -
Áfram Hvöt!
feykir.is Austur-Húnavatnssýsla, Íþróttir, Mannlíf, Lokað efni 27.11.2024 kl. 14.50Afmælishátíð Ungmennafélagsins Hvatar, sem haldin var í Íþróttamiðstöðinni á Blönduósi, gekk vonum framar. Skaut formaður félagsins, Grímur Rúnar Lárusson, að um 250-300 manns hafi mætt á fyrri skemmtunina sem var stíluð inn á yngri kynslóðina og svo 90-100 manns á formlegu dagskránni seinni partinn.Meira -
Ilze tekur sæti Mélissu hjá Stólastúlkum
feykir.is Skagafjörður, Íþróttir, Lokað efni 27.11.2024 kl. 13.52Ákveðið hefur verið að gera breytingar á leikmannahópi kvennaliðs Tindastóls. Í fréttatilkynningu frá körfuknattleiksdeild Tindastóls segir að Melissa Diawkana hafi kvatt liðið og í hennar stað hafi verið samið við hina lettnesku Ilze Jakobsone. Ilze er mætt til landsins og verður klár fyrir næsta leik.Meira -
Niðurgreiðum raforku til grænmetisræktar | Eyjólfur Ármannsson skrifar
feykir.is Skagafjörður, Austur-Húnavatnssýsla, Aðsendar greinar, Vestur-Húnavatnssýsla 27.11.2024 kl. 13.17Ísland er eyja í norður Atlantshafi. Sú staðsetning gerir það að verkum að þegar kemur að grænmeti þá höfum við tvo valkosti í boði. Við getum annaðhvort flutt það inn með skipum eða flugi, og borgað mikla álagningu fyrir vöru sem er ekki fersk, eða nýtt okkar grænu orku og hreina vatn til að rækta fyrsta flokks grænmeti á Íslandi.Meira -
Nýtt upphaf – í þjónustu við þjóðina | Arna Lára Jónsdóttir skrifar
feykir.is Skagafjörður, Austur-Húnavatnssýsla, Aðsendar greinar, Vestur-Húnavatnssýsla 27.11.2024 kl. 11.54Við í Samfylkingunni óskum eftir þínum stuðningi til að leiða breytingar sem nauðsynlegar eru fyrir Ísland. Við höfum átt í innihaldsríku samtali við þjóðina síðastliðin tvö ár og því ætlum við að halda áfram. Það að vera í þjónustu við þjóðina þýðir að hlusta og rækta samband við fólkið í landinu. Það höfum við gert og ætlum að gera áfram. Þetta samtal er grunnurinn að stefnu Samfylkingarinnar fyrir þessar kosningar sem birtist í Planinu, þremur útfærðum tillögum í efnahagsmálum, velferðarmálum og atvinnu- og innviðamálum.Meira
Athugasemdir eru á ábyrgð þeirra sem þær skrá.
Feykir áskilur sér þó rétt til að eyða ummælum sem metin verða sem ærumeiðandi eða ósæmileg.
Smelltu hér til að tilkynna óviðeigandi athugasemdir.