Torskilin bæjarnöfn - Dæli í Sæmundarhlíð
Bærinn stendur lágt og hefir sjálfsagt heitið í fyrstu Dæl, sem haft er í eldra máli um lægð eða lág, samstofna við orðið dal, en nú er ávalt haft dæld, nema í bæjanöfnum. Eignarfallið dælar, t.d. í samsetningunni Dælar-land (orðið „dæl“ er mikið notað fyr á öldum, sbr. líka markdæl, Dipl. V. b., bls. 298) sýnir, að orðið hefir upphaflega verið dæl í nefnifalli og beygst eins og geil (dæl er auðsjáanlega kvk., en „dæli“ notað sem hvorugkyns, eins og bæli, hæli, sbr. eignarfall dælis). Nú er alment haft eignarfallið Dælis, og fleirt. nefnifalls Dælir (ekki Dælar). (Efamál getur það verið, að viðskeytið i hafi myndað nefnifall af áhrifum þágufalls, því að þágufallið af dæl [nf.] hlaut að vera dæl). -
Mjer þykir sennilegra, að i væri komið úr nefnifalli fleirtölu. dælir, því að orðið er ýmist haft í eintölu eða fleirtölu um sama bæjarnafn (sjá Safn t. s. Íslands IV. b., bls. 522). Orðmyndin dæli hefir og þekst snemma, því að hún kemur fyrir í Auðúlfsstaðabrjefi árið 1378 (Dipl. Ísl. V. b., bls. 253). Dæl er því rjett ritað þannig í eintölu, en að líkindum er bezt að láta fleirtölumyndina Dælir haldast óbreytta, en menn ættu að festa það vel í huga, að það er kvenkynsorð í fleirtölu (ekki karlkyn), sbr. beygingarbreytingar sem þessar: sakar, nú sakir, farar (af gotn. faru), nú farir (sbr. hrakfarir og „sínar farir ekki sljettar“ [talsh.])
Rannsóknir og leiðréttingar Margeirs Jónssonar
Áður birst í 10. tbl. Feykis 2019.
Fleiri fréttir
-
Finnst ekki gaman að gera eins og allir hinir
feykir.is Skagafjörður, Lokað efni 21.04.2025 kl. 13.00Sigrún Helga Indriðadóttir á Stórhóli í Lýtingsstaðahreppi hinum forna, konan á bak við Rúnalist, móðir fimm barna, amma þriggja, bóndi, handlagin, listakona sem hleypti heimdraganum og fór í framhaldsskóla FVA á Akranesi og síðan í Garðyrkjuskóla ríkisins á Reykjum í Ölfusi. Hún hefur í gegnum tíðina unnið við ýmislegt, garðyrkju, malbikun, fiskvinnslu, í mötuneyti, á hóteli, við kennslu, landbúnaðarstörf, eigin matvælaframleiðslu og sinnt barnauppeldi.Meira -
Langar að vera með spurningakeppi í veislunni
feykir.is Vestur-Húnavatnssýsla, Lokað efni 21.04.2025 kl. 10.00Guðni Þór Alfreðsson býr á Hvammstanga og er sonur Alfreðs Alfreðssonar og Unnar Valborgar Hilmardóttur. Alfreð verður fermdur þann 8. júní í Hvammstangakirkju af sr. Magnúsi Magnússyni.Meira -
„Ein eftirminnilegasta gjöfin var skartgripaskrín handsmíðað af afa“
feykir.is Skagafjörður, Mannlíf, Lokað efni 20.04.2025 kl. 15.01Arndís Katla Óskarsdóttir er úr Skagafirði og býr hjá foreldrum sínum á Skógarstígnum í Varmahlíð. Mamma hennar og pabbi eru Hafdís Arnardóttir og Óskar Már Atlason og systkini hennar eru Kristófer Bjarki, Hákon Helgi og Þórdís Hekla. Arndís Katla vinnur á Dvalarheimilinu Dalbær á Dalvík. Kærastinn hennar er þaðan svo hún er duglega að rúnta á milli fjarða. Arndís Katla sagði Feyki frá fermingjardeginum sínum sem var fyrir fjórum árum.Meira -
Myndi bjóða Steinda Jr. í veisluna
feykir.is Austur-Húnavatnssýsla, Lokað efni 20.04.2025 kl. 13.00Aron Logi Svavarsson býr á Skagaströnd og verður fermdur í Hólaneskirkju þann 8. júní. Sr. Guðni Þór fermir drenginn og eru foreldrar hans Fjóla Dögg Björnsdóttir og Svavar Björnsson.Meira -
Langar að útbúa krossgátu um sjálfa sig fyrir gestina
feykir.is Vestur-Húnavatnssýsla, Lokað efni 20.04.2025 kl. 11.00Álfhildur Þórey Heiðarsdóttir býr á Bæ 1 í Húnaþingi vestra. Álfhildur fermist þann 15. júní í Prestbakkakirkju og mun sr. Magnús Magnússon sjá um ferminguna. Foreldrar hennar eru Sigrún Eggertsdóttir Waage og Heiðar Þór Gunnarsson.Meira
Athugasemdir eru á ábyrgð þeirra sem þær skrá.
Feykir áskilur sér þó rétt til að eyða ummælum sem metin verða sem ærumeiðandi eða ósæmileg.
Smelltu hér til að tilkynna óviðeigandi athugasemdir.