Torskilin bæjarnöfn :: Marbæli á Langholti
Samnefni við þetta nafn munu aðeins vera tvö á landinu: Marbæli í Óslandshlíð og Marbæli í Eyjafjarðarsýslu. Þar hjet í öndverðu Hanatún, eftir Eyvindi túnhana, sem bygði þar fyrstur (Landnámabók, bls. 155). (Í nýju jarðabókinni 1861 finst þó hvorugt nafnið). Marbæli í Óslandshlíð er meðal annars nefnt í Kúgildaskrá Hólastaðar frá 1449, og í Sturlungu (I., bls. 193).
Jafnvel þótt Marbæli á Langholti finnist á hinn bóginn í yngri heimildum (sjá Sigurðarregistur, árfært 1525, Dipl, Ísl. IX., bls. 301), er engin ástæða til að efast um, að þetta sje hin upprunalega mynd nafnsins, eða a.m.k. mjög nærri því upphaflega. Nafni þessu er þannig háttað, að mjög erfitt er að ákvarða hina rjettu merkingu þess. Um Marbæli í Óslandshlíð má þó segja, að sje mjög líklegt, að dragi nafn af sjó = mar. Enda hefir víst orðið „mar“ í þeirri merkingu verið allmikið notað í fornmáli, sbr. marbakki í nútíðarmáli og líklega Marland (á Skaga) fyrir Malland, sem ávalt er nú sagt. Vel geta fleiri nöfn geymt sömu merkingu, þótt mjer sje ekki kunnugt um. (Ef til vill Margróf nálægt Jörfa, í Haukadal?).
Á hinn bóginn tel jeg fráleitt, að Marbælisnafnið á Langholti eigi skylt við þetta. Nema dregið væri af landinu neðan við, sbr. lýsingarorðið marflatur.
Og það virðist Finnur prófessor álíta (sjá ritgerð hans í Safni t.s. Ísl. IV. b., bls. 425). En þetta er þó ólíklegt, því landslag er þar ekki flatara en annarsstaðar á Langholti. Og bærinn stendur alllangt frá sjó. Í öðru lagi er hestkenningin marr vel þekt í eldra máli, og nafnið gæti alveg eins verið dregið af því - þ.e. staður þar sem hestur hefir legið. Hugsanlegt væri líka, að nafnið hefði upphaflega verið Márbæli af Márr, mannsnafn, en samt liggur það nokkru fjær en fyrri tilgáturnar.
Og loks gæti nafnið hafa verið upprunalega, sem örnefni, myndað af nafnorðinu mar (s. merja), þ.e. marið land = troðið og sundursparkað (orustustaður?). En þetta er alt óvíst, og óþarft að fara lengra í þá sálma.
Rannsóknir og leiðréttingar Margeirs Jónssonar
Áður birst í 24. tbl. Feykis 2022
Fleiri fréttir
-
Jólatónleikar Tónlistarskóla Austur-Húnvetninga
feykir.is Austur-Húnavatnssýsla, Listir og menning, Lokað efni 26.11.2024 kl. 16.07Tónlistarskóli Austur-Húnvetninga heldur sína árlegu jólatónleika í desember. Um er að ræða þrenna tónleika sem fara fram í Blönduóskirkju og Hólaneskirkju.Meira -
Sungið af hjartans lyst
feykir.is Skagafjörður, Listir og menning, Lokað efni 26.11.2024 kl. 12.06Senn kemur út bókin Sungið af hjartans lyst en þar skráir Sölvi Sveinsson sögu Friðbjörns G. Jónssonar söngvara. Það er Sögufélag Skagfirðinga sem gefur bókina út. Feykir lagði nokkrar spurningar fyrir Sölva í tilefni af útgáfu bókarinnar og byrjaði að biðja hann um að segja deili á viðfangsefninu.Meira -
Nemendur FNV á faraldsfæti
feykir.is Skagafjörður, Austur-Húnavatnssýsla, Vestur-Húnavatnssýsla, Lokað efni 26.11.2024 kl. 11.55Dagana 13.-17. nóvember fór hópur nemenda frá FNV til Uherské Hradiště í Tékklandi í Eramsus+ ferð. Í frétt á vef FNV segir að um hafi verið að ræða hluta af verkefninu INCLUSION: A human right and opportunity for all (Mannréttindi og tækifæri fyrir alla) þar sem áhersla er lögð á stuðning og samleið þeirra sem þurfa stuðning vegna ýmissa þátta, líkt og að nota hjólastól, skerðing á sjón eða heyrn, sem og aðrar andlegar eða líkamlegar skerðingar.Meira -
Vilt þú breytingu á stjórn landsins? | Hannes S. Jónsson skrifar
feykir.is Skagafjörður, Austur-Húnavatnssýsla, Aðsendar greinar, Vestur-Húnavatnssýsla 26.11.2024 kl. 11.13Á laugardaginn kjósum við okkur sextíu og þrjá einstaklinga til að setjast á Alþingi næstu fjögur árin, nýja forystu fyrir landið okkar. Stóra spurningin sem hvert og eitt okkar þarf að spyrja sig að, viljum við breytingar við stjórn landsins eða viljum við óbreytt ástand.Meira -
Ljós víða tendruð um helgina
feykir.is Skagafjörður, Austur-Húnavatnssýsla, Vestur-Húnavatnssýsla, Mannlíf, Lokað efni 26.11.2024 kl. 09.35Aðventan hefst um helgina og víða verða ljós tendruð á jólatrjám, margur maðurinn reyndar löngu búinn að skreyta hús sín og væntan-lega margir sem taka til við það næstu daga.Meira
Athugasemdir eru á ábyrgð þeirra sem þær skrá.
Feykir áskilur sér þó rétt til að eyða ummælum sem metin verða sem ærumeiðandi eða ósæmileg.
Smelltu hér til að tilkynna óviðeigandi athugasemdir.