Bytta Björns „dasks“ :: Byggðasafn Húnvetninga og Strandamanna á Reykjum
Byggðasafnið á Reykjum varðveitir töluvert marga báta en bátasmíði beggja vegna Húnaflóa var umfangsmikil á árum áður og margir rómaðir bátasmiðir sem létu eftir sig falleg og farsæl fley. Björn Guðmundsson (1830-1907) sem kallaður var daskari átti súðbyrtan smábát, gaflkænu, sem stundum voru kallaðar “byttur” vegna lögunar sinnar. Ekki er vitað um nafn, en hún var ævinlega kennd við eiganda sinn. Báturinn mun vera smíðaður á árunum 1870-78 og var gefinn safninu af Guðmundi Guðmundssyni í Grafarkoti í Vestur-Húnavatnssýslu. Þetta er lítil skekta, 4,82 metrar á lengd, breidd: 1,43 m og dýptin 71-77 sm.
Björn var fæddur á Einfætingsgili í Bitru, bjó um hríð í Guðlaugsvík í Hrútafirði, en átti lengi heima á Kárastöðum á Vatnsnesi. Hann var þekktur fyrir ferðir sínar um Húnaflóa, á milli Stranda og Vatnsness, sem hann fór venjulega einn á byttunni. Má til gamans segja að byttan hafi verið eins konar „flóabátur“ því Björn var kaupsýslumaður þó í smáum stíl væri. Á Ströndum keypti hann harðfisk, hákarl, sái og ýmis ílát sem hann seldi síðan inni í sveitum fyrir landvöru, tólg, smér, vaðmál og annað sem Strandamenn vanhagaði um og seldi aftur norður þar. Viðurnefnið daskur vita menn ekki hvernig var til komið en Guðbjörg í Broddanesi, sem fjallar um Björn í æviminningunum Gamlar glæður, getur sér til að vegna verslunarhátta Björns hafi braskarnafnbót fylgt honum sem síðan hafi breyst í “daskara”
Á ferðum sínum lenti Björn oft í misjöfnu, enda vanur vosinu og sigldi stundum í hvössu, en var sjóhræddur hjá öðrum. Væri hann spurður er að landi kom hvort ekki hefði verið illfært svaraði hann til: „Og svei því kornið!“ eða „Ansinn hafi það!“
Teikning af byttunni úr Íslenskum sjávarháttum,
Lúðvíks Kristjánssonar.
Í ævisögu Thors Jensen segir hann frá því er hann kemur í fyrsta sinni til Íslands 1878 með seglskipinu Júnó. Lá leiðin inn að Borðeyri og hrepptu þeir þoku og ísrek. Skyndilega grilltu skipverja í mann sem lá sofandi á ísjaka þarna á Húnaflóanum. Hafði Björn þá verið á ferð og er þokan skall á tók hann það til ráðs að skríða upp á einn ísjakann og binda byttuna við fót sér og sofnaði síðan. Danirnir buðu honum far en ekki þáði Björn það, hefur líklega treyst sjálfum sér ekki síður en danskinum að rata til lands.
/Myndir og texti: Gunnar Rögnvaldsson.
Áður birst í 44. tbl. Feykis 2021.
Fleiri fréttir
-
Verkfalli kennara frestað
feykir.is Skagafjörður, Lokað efni 29.11.2024 kl. 15.43Mbl.is segir frá því að verkföllum kennara hefur verið frestað út janúar í þeim tilgangi að gefa samninganefndum kennara, ríkis og sveitarfélaga vinnufrið í þeim kjaraviðræðum sem nú standa yfir. Deiluaðilar hafa skrifað undir samkomulag þess eðlis.Meira -
Kjósum öflugan leiðtoga | Frá stuðningsmönnum Ólafs Adolfssonar
feykir.is Skagafjörður, Austur-Húnavatnssýsla, Aðsendar greinar, Vestur-Húnavatnssýsla 29.11.2024 kl. 15.29Ólafur Adolfsson hefur allt til að bera sem þarf í hlutverk fyrsta þingmanns kjördæmisins. Djúpar rætur hans sem Snæfellings, landsþekkt forysta hans sem keppnismanns í íþróttum, farsæll, sigursæll og árangursríkur ferill sveitarstjórnarmanns á Akranesi og ekki síst óþreytandi barátta hans sem lyfsali á landsbyggðinni í baráttu við ofurefli.Meira -
Kuldatíðin setur strik í reikning sundlauganna á Hofsósi og Króknum
feykir.is Skagafjörður, Austur-Húnavatnssýsla, Vestur-Húnavatnssýsla, Lokað efni 29.11.2024 kl. 14.50Það er ekki laust við að frostíð bíti í dag og sökum kuldatíðar munu laugarkör sundlauganna á Sauðárkróki og Hofsósi verða lokuð tímabundið. Pottarnir verða hins vegar verða opnir samkvæmt opnunartíma.Meira -
Réttindabarátta sjávarbyggðanna | Eyjólfur Ármannsson skrifar
feykir.is Skagafjörður, Austur-Húnavatnssýsla, Aðsendar greinar, Vestur-Húnavatnssýsla 29.11.2024 kl. 14.29Helsta forgangsmál Flokks fólksins er baráttan gegn fátækt. Flokkur fólksins berst fyrir að allir fái lifað mannsæmandi lífi. Lífsgæði eru ekki einkaréttur útvalinna! Það á einnig við um landsbyggðina og sjávarbyggðir.Meira -
Kjörstaðir á Norðurlandi vestra
feykir.is Skagafjörður, Austur-Húnavatnssýsla, Vestur-Húnavatnssýsla, Lokað efni 29.11.2024 kl. 14.00Á morgun laugardaginn 30.nóvember geta þeir sem hafa náð 18 ára aldri, eiga lögheimili á íslandi og íslenskir ríksi-borgarar kosið til Alþingis.Meira
Athugasemdir eru á ábyrgð þeirra sem þær skrá.
Feykir áskilur sér þó rétt til að eyða ummælum sem metin verða sem ærumeiðandi eða ósæmileg.
Smelltu hér til að tilkynna óviðeigandi athugasemdir.