Sjálfbærar Strandveiðar! :: Lilja Rafney Magnúsdóttir og Ari Trausti Guðmundsson skrifa

Miklar endurbætur voru gerðar á strandveiðikerfinu á sl. kjörtímabili með 12 daga kerfi sem treysti öryggi sjómanna, efldi sjávarbyggðir ásamt nýliðun og jók jafnræði í greininni. Annað okkar leiddi þá vinnu í góðri, þverpólitískri samvinnu á Alþingi og í samstarfi við sjómenn og hagsmunasamtök þeirra. Ekki náðist á endasprettinum að tryggja varanlega 48 daga til veiðanna. Það er auðvelt ef viljinn er til staðar.

Raunar er löngu tímabært að endurskoða útfærslu og samsetningu félagslega hluta fiskveiðistjórnunarkerfisins, þ.e. 5,3% af heildarúthlutuðum afla á Íslandsmiðum hvert ár. Okkur þingmönnum tókst að efla strandveiðar á síðasta kjörtímabili undir forystu VG. Það ber að gera áfram, enda jákvæð byggðaaðgerð. Stórútgerðin sér um sína.

Ár sjálfbærra veiða

Afli strandveiðibáta dreifðist á 51 stað vítt og breitt um landið sl. sumar en 672 leyfishafar stunduðu veiðarnar. Mjög margir þeirra eru háðir veiðunum sem hluta lífsafkomunnar. Mörg afleidd störf í fullvinnslu í landi fylgja veiðunum og þjónustu við greinina, ásamt auknum tekjum hafna. Strandveiðar eru umhverfisvænstu veiðar sem til eru. Sameinuðu þjóðirnar gáfu út að árið 2022 skuli vera ár sjálfbærra veiða þar sem sérstök áhersla er lögð á handfæraveiðar. Það rímar vel við strandveiðar.

Vissulega á að vinna að útgerð með vísindalegri nálgun að nýtingu auðlinda. Þegar sveiflur verða í afkomu lífstofna þarf að bregðast við, t.d. með því að auka nytjar eða minnka. Það er hins vegar pólitísk ákvörðun hvar skerðingin, vissulega háð magninu, er látin koma niður. Vísindaleg ráðgjöf er eitt en annað hvernig er unnið úr sveiflum í útgefinni veiðiráðgjöf og aflareglu hverju sinni. Þar er brýnt að forgangsraða í þágu þeirra sem ekki þola mikla ágjöf, þ.e. smærri útgerða.

Betur má ef duga skal

Það urðu okkur mikil vonbrigði að sjá að strandveiðar á komandi sumri skulu verulega skertar. Í stað þess ætti að tryggja 48 vinnudaga á veiðitímabilinu. Það lögðu þingmenn VG til á liðnu þingi m.a. í krafti formennsku í atvinnuveganefnd. Skerðingin setur veiðarnar í uppnám. Hún getur rýrt mikla vinnu sem farið hefur fram við að ná samstöðu um efldar strandveiðar og að tryggja þær til framtíðar, með jafnræði og öryggi sjómanna í huga.

Sagan segir okkur að margbreytilegar ráðstafanir hafa verið gerðar fyrir stórútgerðina í gegnum tíðina sem ræður yfir 80 til 90% af öllum afla á Íslandsmiðum. Má þar nefna m.a. aukna yfirfærslu aflaheimilda á milli ára, sem talin hefur rúmast innan vísindalegrar ráðgjafar, og einnig niðurfellingu veiðigjalda.

Handfæraveiðar eru vistvænar og geta afar seint valdið ofveiði eða raskað sjávarlífríkinu. Meðal annars þess vegna á að leita allra leiða til að koma í veg fyrir niðurskurð 2022. Leyfa heldur þessari ábyrgu og sjálfbæru atvinnugrein að blómstra og festast varanlega í sessi í sjávarbyggðum landsins. Það er á ábyrgð okkar í VG, sem komum strandveiðunum á 2009, að standa vörð um þær og efla.

Vel getur verið að ráðherrann okkar nái að draga úr skerðingunni þegar vorar. Hún hefur viljann til þess og hugur hennar stendur til þess í anda stefnu VG. Við bæði treystum og hvetjum til þess að svo megi verða á ári sjálfbærra veiða.

Lilja Rafney, varaþingmaður VG í Norðvesturkjördæmi
Ari Trausti, fyrrv. þingmaður VG í Suðurkjördæmi